หากจะกล่าวถึงสื่อไทยที่ได้รับความนิยมสูงสุด ณ เวลานี้ สิ่งแรกที่หลายคนนึกถึง คงหนีไม่พ้น “ซีรีย์วาย”
ซีรีย์วายหรือที่เรียกในอีกชื่อหนึ่งว่า Boy’s Love คือซีรีย์ชายรักชายที่จุดประกายความนิยมของวงการซีรีย์ไทย ทั้งในประเทศและต่างประเทศ จนเกิดปรากฏการณ์ที่สร้างความสำคัญต่อเศรษฐกิจไทยอย่างมาก นั้นคือ Y Economy หรือรูปแบบเศรษฐกิจที่ใช้เหล่าดารานักแสดงซีรีย์วายในการโปรโมทสินค้า เพื่อสร้างBrand Royalty แก่ผู้บริโภค จนไม่ว่าเราจะหันไปทางไหน ต่างเจอดาราชาย-ชาย ออกมาถ่ายภาพพร้อมสินค้าโฆษณาปรากฏไปทั่วทุกที่
โดยเราสามารถอ้างอิงความนิยมได้จากรายงานของ SCB EIC ที่กล่าวไว้ว่า “คาดว่าสัดส่วนของซีรีส์วายต่อมูลค่าการผลิตสื่อบันเทิงของไทยจะเพิ่มขึ้นจาก 0.7% ในปี 2019 เป็น 3.9% ในปี 2025 หรือเติบโตราว 17%YOY คิดเป็นมูลค่าตลาดรวมมากกว่า 4,900 ล้านบาท ตามกระแสความนิยมของภาพยนตร์และซีรีส์วายที่เพิ่มขึ้นทั้งในไทยและต่างประเทศที่ผู้ชมสามารถเข้าถึงสื่อบันเทิงของไทยได้ง่ายผ่านทางออนไลน์จากบริการ OTT (Over The Top) หรือสตรีมมิ่งแพลตฟอร์ม ซึ่งทำให้ซีรีส์วายกลายเป็นหนึ่งในธุรกิจที่จะช่วยผลักดันให้ธุรกิจสื่อบันเทิงไทยมีโอกาสเติบโตได้อีกต่อเนื่องในระยะข้างหน้า”
แล้วซีรีย์วาย เกิดขึ้นมาได้อย่างไร ทำไมถึงกลายมาเป็นแหล่งขุมทรัพย์มหาศาลได้?
คงต้องย้อนกลับในปี1970 ประเทศญี่ปุ่นได้ถือกำเนิดคำศัพท์ที่ใช้ในวงการนิยายคำหนึ่งขึ้นมา คือคำว่า “Yaoi” (ยาโอย) โดยนำมาใช้เรียกหนังสือนิยายและการ์ตูนประเภทหนึ่ง ที่เล่าเรื่องความสัมพันธ์แบบชายรักชาย โดยกลุ่มเป้าหมายของการ์ตูนเหล่านี้ คือ กลุ่มวัยรุ่นผู้หญิง
ต่อมากระแสนิยมของ Yaoi ได้ถูกส่งต่อเข้ามาในไทย ช่วงปี2010s หลังจากได้รับความนิยมอย่างล้นหลามในหมวดหมู่หนังสือ พลิกจากสื่อใต้ดินสู่สื่อกระแสหลัก นำมาทำซ้ำดัดแปลงกำเนิดเป็นซีรีย์วาย โดยซีรีย์วายที่จุดกระแสความนิยมในไทยยุคเริ่มต้นคือ‘Love Sick The Series (2014)’และตามด้วย‘SOTUS The Series (2016)’ ที่โด่งดังเป็นพลุแตก จนเกิดวัฒนธรรม “คู่จิ้น” ขึ้นมา
(ภาพจากGMM TV และ IMDb)
(ภาพจากGMM TV และ IMDb)
“คู่จิ้น” หรือถ้าอธิบายให้เข้าใจอย่างง่ายคือ คู่นักแสดงชาย-ชายที่เหล่าแฟนคลับลุ้นเชียร์อยากให้เป็นคู่รักกันจริงๆ ได้กลายเป็นหนึ่งในกุญแจสำคัญสำหรับการประสบความสำเร็จของซีรีย์วาย เพราะความนิยมของคู่จิ้นช่วยดูดกลุ่มแฟนคลับได้อย่างเหนี่ยวแน่นและดึงดูดมูลค่าของสื่อได้อย่างมหาศาล ด้วยเหตุผลประการนี้เอง นักลงทุนหลายกลุ่มจึงเล็งเห็นโอกาสในการเติบโตและการทำเงินจากกลุ่มแฟนคลับ หรือที่ในปัจจุบันนิยมเรียกว่า “สาววาย”
แล้วเพราะอะไรทำไม ซีรีย์วาย ถึงเป็นที่นิยมในกลุ่มผู้หญิง?
จากบทความ หนังสือ Boys Love Manga and Beyond: History, Culture, and Community in Japan เขียนโดย ฟุจิโมโต ยูคาริ (Fujimoto Yukari) นักวิชาการที่ศึกษา Boy’s Love ได้ให้ความเห็นไว้ว่า ความนิยมในซีรีย์วายหรือวงการYaoi ได้เกิดขึ้นจากความไม่เท่าเทียมกันระหว่างเพศชายหญิง เนื่องจากผู้หญิงถูกควบคุมทางสังคมและถูกนำเสนอผ่านสื่อในเชิงวัตถุทางเพศ ผลักดันให้นำไปสู่การกลัวความสัมพันธ์ทางเพศ ดังนั้นสื่อ Boys love จึงเปรียบเหมือนพื้นที่ ที่ให้ผู้หญิงได้ปลดปล่อยความรู้สึกทางเพศอย่างเป็นอิสระ และสามารถจินตนการว่าตนเองเป็นชายที่มีสถานะทัดเทียมกัน
(บทความจาก The Evolution of BL as ‘Playing with Gender’: Viewing the Genesis and Development of BL from a Contemporary Perspective เขียนโดย Fujimoto Yukari)
จากบทความข้างต้น ทำให้การนำเสนอของซีรีย์วายในยุค“เริ่มแรก” เน้นไปที่รูปแบบเพื่อความบันเทิงเป็นหลัก จนนำไปสู่การนำเสนอภาพในกลุ่มLGBTQ+แบบแฟนตาซี ซึ่งสารทั้งหมดทั้งมวลได้ถูกจัดทำขึ้นมาเพื่อตอบ สนองความฟินของกลุ่มสาววายเป็นหลักเท่านั้น
(ภาพจาก IG: GAN_ATTHAPHAN)
อย่างไรก็ตามในปัจจุบันวงการซีรีย์วายไทยได้พัฒนาขึ้นมาหลายระดับ และไม่ได้จำกัดคนดูอยู่แค่ในกลุ่ม วัยรุ่นผู้หญิงอีกต่อไป แต่ยังขยายไปถึงกลุ่มคนทุกเพศทุกวัย ดังนั้นในวันนี้นิยามของคำว่าซีรีย์วายจึงไม่เหมือนเดิม ซีรีย์วายเริ่มแปรเปลี่ยนทิศทางการนำเสนอให้มีประเด็นทางสังคมมากขึ้น หรือเรียกได้ว่าปรับเปลี่ยนไปเป็นซีรีย์ ที่ตีแผ่ชีวิตของเกย์จริงๆ และได้กลายเป็นสื่อกระแสหลักที่ช่วยยกระดับสังคมไทยให้มีมิติมุมมองทางเพศที่เปิดกว้าง พร้อมยังมีส่วนช่วยผลักดันกลุ่มLGBTQ+ในมิติต่างๆของสังคม ตัวอย่างเช่น “แปลรักฉันด้วยใจเธอ” ซีรีย์แนวComing of Ageที่สะท้อนเรื่องราวการแบกรับความคาดหวังจากครอบครัวและปัญหาเรื่องเพศของเด็กวัยรุ่นLGBTQ+ได้อย่าง สวยงาม จนได้รับรางวัลในระดับนานาชาติ
(ภาพจาก gdh559.com)
“Shine The Series” ซีรีส์ไทยย้อนยุคที่ทางผู้บริหารประกาศชัดว่าซีรีส์เรื่องนี้เป็น“ซีรีส์เกย์”
ณ ปัจจุบัน ซีรีย์วายไทยได้กลายเป็นที่ยอมรับในระดับสากลและทวีความนิยมขึ้นเรื่อยๆ แต่ในขณะเดียวกัน ก็ได้กลายเป็นขุมทรัพย์เงินตรามหาศาลของเหล่านักลงทุน บริษัทสื่อหลายสำนักจึงได้หยิบยืมซีรีย์วายเป็นเครื่องมือ ในการทำเงิน ก่อนที่รัฐจะได้ยกระดับเป็นวาระแห่งชาติ ท่ามกลางการตั้งคำถามว่า ซีรีย์วายกำลังจะผลักดันคอมมูนิตี้LGBTQ+ไปทิศทางใดในอนาคต และรัฐจะสามารถผลักคอมมูนิตี้LGBTQ+ ไปพร้อมกับการผลักดันทางเศรษฐกิจได้จริงหรือไม่
(ภาพจากgetty image)
นักเขียน: Siripatsorn Artnarongrith
อ้างอิง
www.scbeic.com/th/detail/product/bl-gl-070125
www.amnesty.or.th/blog/2021/10/ภาพจำของซีรีส์วายในประ/
Academic.oup.com/mississippi-scholarship-online/book/15641/chapter-abstract/170390920? Redirectedfrom=fulltext
shortrecap.co/social-talk/history-culture/y-history/
